Могой яр (VZV)

Shingles (english)
Опоясывающий лишай (ру́сский)

Бүслүүр үлд, Могой илд, Бүсэлхийн цэврүүт эсэргэнэ гэж нэрлэх нь бий.

Салхинцэцэг, могойн яр хоёр энэхүү Вариселла Зостер вирус (VZV)–ээр үүсгэгддэг бөгөөд эхнийхээр хүүхдүүд, сүүлийнхээр томчууд голдуу өвчилдөг. Дархлаа султай хүнд салхинцэцгээр өвчилсөн хүүхдээс халдварлах тохиолдол их бий. Гэхдээ бэлгийн замын цэвэрүүт үсэрхийллийн вирусээс өөр вирус аж.

Могой ярын үндсэн шинж тэмдэг, зовуурь (PCSS):

  • Арьсан дээр ирвэгнэх, аймаар загатнах, юм хүрэхэд хүчтэй өвдөх
  • Арьсан дээр голдуу мэдрэлийн судал дагаж цэвэрүү үүсэх /7 хоногийн дараа/, энэхүү цэвэрүү нь нүүр, бэлэг эрхтэн, гар дээр тархан гарч болзошгүй. Арьсан дах мэдрэлийн төгсгөлүүдийг гэмтээдэг. Мэдрэхүйн мэдрэлийн ширхэгийг дагаж өвдөх Үүнд ихэнхдээ хавирга хоорондын мэдрэл, гурвалсан мэдрэл, нүд, нүүр, гуя зэрэг мэдрэлийн судал өртөнө. Иймээс нэг буюу зэргэлдээх хэд хэдэн мэдрэлийн судлыг гэмтээдэг.
  • Бие төөнөх, халуу оргих, хатгаж байгаа мэт өвдөх. Гэхдээ тууралт биеийн аль нэг хэсэгт харалдаа бус гарна.
  • Бэлгийн замын цэвэрүүт үсэрхийлэлтэй харьцуулахад цайвар сорхи үлдэх зэрэг болой.

Дархлаанаас хамааран шинж тэмдэг 15 хоногоос 6 сар хүртэл үргэлжилнэ. Энэ өвчин голдуу 3-6 долоо хоног болж эдгэрэх ба өвчлөл хавар, намартаа  илүү тохионо.

Могой ярын болзошгүй учир шалтгаанууд, эрсдэлт хүчин зүйлс (PCC, патогенез):

  • Удаан хугаацаагаар өвдсөн эсвэл гэмтэл бэртэнгийн дараах зовуурь
  • Үе мөчний архаг гэм зэрэг болой.

Дээрхи зовиур шинж тэмдэг, учир шалтгаануудаас аль нь танд хамаатай болохыг тогтоож, түүнийгээ эмчлүүлэхийг зорих хэрэгтэй.

Хоол унд: Хүрэн манжин, бууцай, улаан лооль, хар чавга, банан, далайн байцаа, үзэм, хушга, түүнчлэн арвай, хошуу тариа зэрэг бүхэл үрийн тариа, сонгино, сармис, зөгийн бал, өндөг, тослог багатай сүү, цагаан идээ, тараг, ингэний хоормог, исгэсэн ундаа, алимны исгэсэн шүүс хэрэглэж, ус ихээр ууна.

Аминдэм, эрдэс бодис: “А”, “В-12”, “С”, Е аминдэм, цайр.

 Сувиллын чанартай зөвлөмж (Treatment strategyTS): Могойн ярны эмчилгээ, сувилгаа нь Varicella Zoster вирус устгахад чиглэгдэнэ.

Хошуу тарианы ваннанд орж болно.

Хүнсний сода, давсыг тус бүр 1 хоолны халбагыг бага хэмжээний усаар найруулж өдөрт туурсан хэсэг дээрээ 3 удаа 3-5 хоногийн турш түрхэнэ.

Бусадтай харьцуулахад хүн бүр оюун санаа, удамшил, сэтгэц, хүрээлэн буй орчин, нийгмийн гарлын хувьд давтагдашгүй өөр өөрийн гэсэн онцлогтой байдаг тул зовиур эмгэгийг оношлох, эмчлэхдээ эдгээр хүчин зүйлийг харгалзаж үзнэ.

Болж өгвөл зайлсхийх эсвэл бага хэрэглэх зүйлс: Цэвэрүүг аль болох хагалахгүй байхыг хичээх хэрэгтэй.

Болзошгүй учир шалтгаанууд, эрсдэлт хүчин зүйлс

Үндсэн зовуурь, шинж тэмдэг (болзошгүй хожмын үеийн)

Зохимжтой ба зохимжгүй эмийн үйлдэл

Зохимжтой ба зохимжгүй ургамлын бүтээгдэхүүн

Эх сурвалж

Тэмдэглэгээний утга

  • Ийм тэмдэг нь эмчилгээний өндөр үр дүнтэй бөгөөд эрдэм шинжилгээний туршилт, судалгаагаар нотлогдсон болохыг илэрхийлнэ.
  • Ийм тэмдэг нь хүний биед сайн нөлөөтэй гэдэг нь судалгаагаар нотлогдсон. Гэхдээ бүхэл ургамлын хувьд авч үзвэл 3 одтой бүтээгдэхүүнийг арай гүйцэхгүй аж.
  • Ийм тэмдэг нь эмчилгээ, шим тэжээлийн эерэг үр дүнтэй болохыг илэрхийлнэ. Голдуу ардын уламжлалт практикт олон зуун жилийн турш өргөн хэрэглэгддэг туршлагатай. Туршилтын амьтан дээр судлагдаж сайн нь тогтоогдсон. Өчигдрийн ардын эмчилгээнд хэрэглэдэг байсан эмийн ургамал өнөөдөр шинжлэх ухаанаар нотлогдсон эмчилгээ болдог гэдгийг санаандаа авбал зохино.
  • Ийм тэмдэг нь гаж нөлөө буюу зохимжгүй заалтыг илэрхийлнэ.
Mogoi yar (VZV) - Busluur uld, Mogoi ild, Buselhiin tsevruut esergene gej nerleh ni bii. Salhintsetseg, mogoin yar hoyor enehuu Varisyella Zostyer virus (VZV)–eer uusgegddeg buguud ehniiheer huuhduud, suuliinheer tomchuud golduu uvchildug. Darhlaa sultai hund salhintsetsgeer uvchilsun huuhdees haldvarlah tohioldol ih bii. Gehdee belgiin zamiin tseveruut userhiilliin virusees uur virus aj. Mogoi yariin undsen shinj temdeg, zovuuri (PCSS): Arisan deer irvegneh, aimaar zagatnah, yum hurehed huchtei uvduh Arisan deer golduu medreliin sudal dagaj tseveruu uuseh /7 honogiin daraa/, enehuu tseveruu ni nuur, beleg erhten, gar deer tarhan garch bolzoshgui. Arisan dah medreliin tugsguluudiig gemteedeg. Medrehuin medreliin shirhegiig dagaj uvduh Uund ihenhdee havirga hoorondiin medrel, gurvalsan medrel, nud, nuur, guya zereg medreliin sudal urtunu. Iimees neg buyuu zergeldeeh hed heden medreliin sudliig gemteedeg. Biye tuunuh, haluu orgih, hatgaj baigaa met uvduh. Gehdee tuuralt biyeiin ali neg hesegt haraldaa bus garna. Belgiin zamiin tseveruut userhiileltei haritsuulahad tsaivar sorhi uldeh zereg boloi. Darhlaanaas hamaaran shinj temdeg 15 honogoos 6 sar hurtel urgeljilne. Ene uvchin golduu 3-6 doloo honog bolj edgereh ba uvchlul havar, namartaa  iluu tohiono. Mogoi yariin bolzoshgui uchir shaltgaanuud, ersdelt huchin zuils (PCC, patogyenyez): Udaan hugaatsaagaar uvdsun esvel gemtel bertengiin daraah zovuuri Uye muchnii arhag gem zereg boloi. Deerhi zoviur shinj temdeg, uchir shaltgaanuudaas ali ni tand hamaatai bolohiig togtooj, tuuniigee emchluulehiig zorih heregtei. Hool und: Huren manjin, buutsai, ulaan looli, har chavga, banan, dalain baitsaa, uzem, hushga, tuunchlen arvai, hoshuu taria zereg buhel uriin taria, songino, sarmis, zugiin bal, undug, toslog bagatai suu, tsagaan idee, tarag, ingenii hoormog, isgesen undaa, alimnii isgesen shuus hereglej, us iheer uuna. Amindem, erdes bodis: “A”, “V-12”, “S”, YE amindem, tsair.  Suvilliin chanartai zuvlumj (Treatment strategy–TS): Mogoin yarnii emchilgee, suvilgaa ni Varicella Zoster virus ustgahad chiglegdene. Hoshuu tarianii vannand orj bolno. Hunsnii soda, davsiig tus bur 1 hoolnii halbagiig baga hemjeenii usaar nairuulj udurt tuursan heseg deeree 3 udaa 3-5 honogiin tursh turhene. Busadtai haritsuulahad hun bur oyuun sanaa, udamshil, setgets, hureelen bui orchin, niigmiin garliin huvid davtagdashgui uur uuriin gesen ontslogtoi baidag tul zoviur emgegiig onoshloh, emchlehdee edgeer huchin zuiliig hargalzaj uzne. Bolj ugvul zailshiih esvel baga heregleh zuils: TSeveruug ali boloh hagalahgui baihiig hicheeh heregtei. - Arhag stryess - Arhag yadargaa, amarhan yadrah - Darhlaa sulrah - Nas ahih - TSusnii daralt ihdeh (TSDI) - CHihriin shijingiin hev shinj-1, 2 - Biye arzaih, evguirheh, chihuurheh - Biye sulrah - Gar, hul badairah chimchgeneh - Zagatnaa - Noirguidel - Setgel gutral - Tolgoi uvduh, duireh - Tungalgiin bulchirhai tomroh, tsochih - Haluurah - Hoolond durgui boloh - Huuch hudulguh magadlaltai - Virus ustgah - Darhlaa tetgeh - Taivshruulah - Urevsel darah - Ajgiin tsomog - Alirsnii tsomog - Altantovch - Batrash - Bultenger - Dontuulagch hool huns, sergeesh - Maralzgana - Saahar bolon nuursus ihtei hool huns - Sarislag hunchir - Siimhii altantsegtsuuhei - Sudan sarnai - Tulugchiin tsomog - Hailaasnii holtos - Hoshuu taria - Humsantsetsgiin tos - Humsantsetseg - Hunchiriin tsomog - Het bolovsruulsan hool huns - TSagaan burgas - TSagaan gaa - CHiher uvs - Zuu tuunuuriin emchilgee - CHiherleg intoor - Nariin navchit honholdoi - Probiotik buteegdehuun - Saravgar tuulain tagnai - Brazil samar - K amindemiin dutagdal - Erendiin tos - Zuun nast (zuunnast) - Tums