Хусны нахиа, навч, холтос

Birch Leaf and Inner and outer Bark (english)
Листья, почки, кора (бересты) и луб березовой коры (ру́сский)
Betula pendula Roth. (latīna)

Үндсэн арга: Нахиа, навч: 2-4 хоолны халбагыг 400 мл буцлам халуун усанд хийж 1-2 цаг идээшүүлж шүүнэ. Халуун саванд хийж болно. Өдөрт ½ аягаар хоолноос өмнө 3 удаа ууна.

Холтос: 60г /1-2 атга/-ыг 1000 мл усанд хийж зөөлөн гал дээр 30-40 минут буцалгаад идээшүүлж шүүнэ. Өдөрт 100 мл-аар 3-5 удаа ууна.

Угаалга шавшлага: Эмэгтэйчүүдийн өвчлөлийн хувьд унтахын өмнө хөлөө нугалж нуруугаараа хэвтээд угаана. Идээшмэлээ дотроо аль болох сайн оруулахыг хичээнэ. Идээшмэлдээ хумсанцэцгийн тос эсвэл шүүдэргэнийн тос эсвэл зажилуурганын тос заавал дусаана. Нэг удаагийн угаалга 15 минут үргэлжлэнэ, 150мл идээшмэл орно. Дараа нь тампон шургуулна.

Нэг удаагийн сувилгаа: 14-21 хоног. Завсарлага: 14 хоног. Хэмжээ, дамжаа баримтлана.

Амталгаа: НАХИА, НАВЧ: Усан ханд нь алтан шаргал өнгөтэй, үл ялиг гашуун амттай, элдэв үнэргүй, үл ялиг цэлцэгнэнэ.

ХОЛТОС: Усан ханд нь хүрэн бор өнгөтэй, тунгалаг, гашуун амттай, элдэв үнэргүй.

Эмийн үйлдэл

• Байгалийн антибиотик
• Биеийн шингэнийг шүлтжүүлэх (хүчиллэгийг саармагжуулах ө.х. хүчиллэг ихдэх эмгэг)
• Гарднерелла нянгийн халдвар
• Гэдэсний булчин задрах тахлын нянгийн халдвар (холер)
• Стрептококкын нянгийн халдвар
• Фитоэстроген
• Химийн эмчилгээний гаж нөлөөг арилгах
• Хумсны мөөгөнцөр
• Цус цэвэршүүлэх
• Цэвэрүүт үсэрхийлэл вирус
• Цэр ховхлох
• Шимэгч гадагшлуулах
• Шээс туух
• Элэг цэвэршүүлэх (элэг бохирдсон)
• Эхэс шавхрага гадагшлуулах
• Эшерихын савханцар буюу гэдэсний нянгийн халдвар (Е-коли)

Зохимжтой ба зохимжгүй заалт

• Амьсгалын зам

• Бронхит
• Доод замын эмгэг (төвөнхи, мөгөөрсөн хоолой, уушигны үрэвсэл)
• Дээд замын эмгэг (хамар, залгиурын үрэвсэл)
• Улирлын чанартай амьсгалын замын харшил
• Уушгины сүрьеэ
• Уушгины усжилт
• Уушгины үрэвсэл (хатгаа)
• Уушигны хальс үрэвсэх
• Ханиад, томуу
• Хоолойны ангина
• Цэр ховхлох

• Арьсны өвчин

• Арьсны намарс
• Арьсны хорт хавдар /хавлуур хавдар буюу меланома/
• Арьсны эмгэг
• Батга шовил, юм туурах
• Хатги, идээт шовил
• Хумсны мөөгөнцөр
• Хэвтрийн цоорхой

• Ауто дархлааны өвчин

• Үе мөч өвдөх, мойнийх (үе мөчний хэрлэгт үрэвсэл)

• Дотоод шүүрлийн өвчин

• Бамбай булчирхайны дааврын дутагдал (ББДД)
• Өндгөвчний олон уйланхайт хамшинж (ӨОУХ)
• Прогестероны хомсдол (ПХ)
• Умайн доторхи хальснаас үсэрхийлсэн ургацаг
• Үс унах
• Фитоэстроген
• Чихрийн шижингийн хэв шинж-1, 2
• Эстрогены давамгайлал (ЭД)

• Зүрх судас, цусны тогтолцоо

• Зүрхний хаван
• Зүрхний хэм алдагдах
• Зүрхний цус дутлын эмгэг
• Тараагуур судас тостон хатуурах
• Холестерин, триглицеридын хэмжээ нэмэгдэх
• Хураагуур судасны цүлхэн
• Цус багадалт
• Цус цэвэршүүлэх
• Цусны даралт ихдэх (ЦДИ)

• Мэдрэлийн тогтолцоо

• Архаг стресс
• Бодисын солилцооны хамшинж
• Нурууны мэдрэлийн ёзоорын үрэвсэл
• Стрессийн шалтгаант сэтгэцийн өвчин (СШСӨ)
• Тулай

• Нөхөн үржихүй

• Гарднерелла нянгийн халдвар
• Жирэмсэн эх
• Өндгөвчний наалданги
• Түрүү булчирхай шохойжих
• Умайн булчингийн хоргүй хавдар
• Умайн хорт хавдар
• Умайн хүзүүний улайлт
• Үргүйдэл
• Хөхний хорт хавдар
• Цэвэрүүт үсэрхийлэл вирус
• Цэвэршилт
• Эхэс шавхрага гадагшлуулах

• Тунгалгын эд эс

• Тунгалгын булчирхай томрох, цочих
• Тунгалгын зогсонгшил
• Тунгалгын эд эс, судал бохирдох
• Хавагнах

• Хоол боловсруулах эрхтэн

• Биеийн шингэнийг шүлтжүүлэх (хүчиллэгийг саармагжуулах ө.х. хүчиллэг ихдэх эмгэг)
• Бөөрний тэвшинцрийн үрэвсэл
• Бөөрний угшилтай хаван
• Бөөрний үрэвсэл
• Бөөрний шохойжилт, чулуу, элс
• Бөөрөнд цус хурах
• Бүдүүн гэдэсний үрэвсэл
• Гэдэсний булчин задрах тахлын нянгийн халдвар (холер)
• Давсагны хүүдийн ханын үрэвсэл
• Нойр булчирхайны архаг үрэвсэл
• Селений дутагдал
• Сөргөө
• Стрептококкын нянгийн халдвар
• Тухайн бүтээгдэхүүнд хэт мэдрэмтгий үед
• Ходоод гэдэс хямрах
• Ходоод гэдэсний салст бүрхэвчийн үрэвсэл
• Ходоод, хос, улаан хоолойны шархлаа (ХХШ)
• Ходоодны үрэвсэл
• Хууч хөдөлгөх магадлалтай
• Цөс өтгөрсөн (цөсний зогсонгшил)
• Цөсний хүүдий, элэгний үрэвсэл
• Цөсний хүүдийн үрэвсэл
• Цөсний чулуу
• Цусан суулга
• Шар өвчин
• Шээс саатах (чавдагсах)
• Элэг бөглөрөх
• Элэг цэвэршүүлэх (элэг бохирдсон)
• Элэг, цөсний хүүдийн үрэвсэл
• Элэгний архаг үрэвсэл
• Элэгний В вирусийн үрэвсэл
• Элэгний өөхшилт
• Элэгний С вирусийн үрэвсэл
• Элэгний хатуурал
• Элэгний шохойжилт
• Эм ууж эсвэл тариа хийлгэж байгаа (эмийн гаж нөлөө)
• Эшерихын савханцар буюу гэдэсний нянгийн халдвар (Е-коли)

• Яс, булчин, шөрмөсний тогтолцоо

• Буйлны суулт
• Үе үетэх (үе, мөгөөрсний суулт)
• Шүд өвдөх
• Яс ургах
• Яс, зөөлөн эдийн бэртэнгэ
• Ясны сүрьеэ

Эх сурвалж

• Pocket Guide to Herbal Medicine “Thieme” 2004
• kartaslov.ru

Тэмдэглэгээний утга

• Ийм тэмдэг нь эмчилгээний өндөр үр дүнтэй бөгөөд эрдэм шинжилгээний туршилт, судалгаагаар нотлогдсон болохыг илэрхийлнэ.
• Ийм тэмдэг нь хүний биед сайн нөлөөтэй гэдэг нь судалгаагаар нотлогдсон. Гэхдээ бүхэл ургамлын хувьд авч үзвэл 3 одтой бүтээгдэхүүнийг арай гүйцэхгүй аж.
• Ийм тэмдэг нь эмчилгээ, шим тэжээлийн эерэг үр дүнтэй болохыг илэрхийлнэ. Голдуу ардын уламжлалт практикт олон зуун жилийн турш өргөн хэрэглэгддэг туршлагатай. Туршилтын амьтан дээр судлагдаж сайн нь тогтоогдсон. Өчигдрийн ардын эмчилгээнд хэрэглэдэг байсан эмийн ургамал өнөөдөр шинжлэх ухаанаар нотлогдсон эмчилгээ болдог гэдгийг санаандаа авбал зохино.
• Ийм тэмдэг нь гаж нөлөө буюу зохимжгүй заалтыг илэрхийлнэ.