Цөсний чулуу

Gallstone (english)
Калькулёзный холецистит (ру́сский)
Cholelithiasis (latīna)

Үндсэн шинж тэмдэг: Зүрхэн дээр удаан бөгөөд яг нэг цэгт өвдөнө. Аманд галуун амт амтагдана. Бөөлжис цутгана. Гэдэс дүүрнэ. Гэдэс гүйлгэх буюу өтгөн хатна. “Зууны өвчин”-д тооцогддог. /А-692/ Шашлык, хүлээн авалтын дараа өвдөнө, цөсөндөө чулуутай бол цөсөөрөө бөөлжинө. ХА /а-1060/

Чулуугаа хайлуулах, дахин цөсний чулуу үүсгэхгүй байхын тулд хоол хүнс маш чухал.
http://gastronika.ru/school_of_patients/kalkuleznyy_kholetsistit_lechenie_i_diety/

Дараах хоол хүнсийг хэрэглэхгүй байвал зохино. Үүнд:
архи, түрэг шош, тослог ихтэй сүүн бүтээгдэхүүн, лаазалсан хүнс, мөөг, шинэ талх ялангуяа халуунаараа байгаа талх, шарсан, хуурсан хоол, өөх тостой мах, загас, түрс, даршилсан хоол, кофе, шоколад, өтгөн цай.
http://www.polismed.com/articles-zhelchnokamennaja-bolezn-01.html

Цөс чулуужих өвчнөөс сэргийлэх, эмчлэх хөтөлбөр:
1. Өдөр бүр ойр ойрхон бага бага хоол ид /4-6 удаа/.
2. Биеийн тамирын дасгал хий.
3. Усанд сэл.
4. Орой болгон салхинд явган яв.
5. Жимс, хүнсний ногоо, үр тариа, хивэг идээд байвал энэ өвчнөөс сэргийлнэ.
6. Хурган гуа /кабачки/ эсвэл хулуутай хоол ид. Чанасан улаан манжин, даршилсан эрдэнэшиштэй салат хийж ид.
7. Өөх тостой хоол, утсан хоол хүнс, хиам бүү ид.
8. Амьтны гаралтай өөх тосыг ургамлын тосоор орлуул.
Энэ хөтөлбөрийг 2-3 жилийн дараа давтан хийнэ.
*** Сауна, ваннд байнга орж бай.

Цөсний чулуу хайлуулах Швед жор:
Энэ нь Альма Нессены усан шөл /бульон/-ний тусламжтайгаар цөсний чулуу хайлуулах арга юм.
Цэвэрлэж хальслаагүй 1кг төмсийг нимгэн хэрчээд 1 сонгино нэмнэ. Дээр нь 5-6ш лууван, хагас атга яншуй, мөн хэмжээний цоохор майлзыг 3л усанд хийж бага галаар 1 цаг чанана. Бэлэн болсон шөлийг шүүж өдөрт 2-3 л-ийг 7 өдрийн турш ууна.
Үүний сацуу зүсэм алимтай сармисыг өдөрт 2-3 удаа иднэ. Нэг удаа идэхдээ 8-10 хумс сармис, хэрчим алим байх юм.
Өглөө бүр клизм тавина. Долоо хоногийн дараа цөсний чулуу хайлсан байна. /29/

Төмсний жор: 1 кг томоохон төмсийг угааж нүдийг нь огтолж хаяад 6 л усанд хальстай нь бүхлээр нь хийж зөөлөн гал дээр 4 цаг чанана. Бага зэрэг давс хийж амтлаад шөнжин байлгана. Өглөө булингарыг нь хөдөлгөлгүйгээр шилэн саванд хандыг нь юүлж таглана. Энэ ханд ойролцоогоор 3 л болно. Нухашийг нь хаяна. Ингээд төмсний хандыг хөргөгчид хадгална. Уухынхаа өмнө төмсний хандыг бага зэрэг халаана. Өдөрт хоолноос 30-40 минутын өмнө 2 х.х.-аар 3 удаа ууна. Бүрэн эмчилгээ 40 хоног. Гашилсан хандыг ууж болохгүй. Шинээр бэлтгэх хэрэгтэй. Энэхүү төмсний ханд нь цөсний чулууг хайлуулж гадагшлуулахаас гадна элэгийг эмчилж, хаван хөөхөд тусална. /42/

Хүнсний ногооны жор: Юуны өмнө хэд хэдэн удаа клизм тавьж ходоод гэдэсний замыг цэвэрлэнэ. Өдөр бүр 1 нимбэгний шүүсийг 1 аяга усанд хийж, 10-12 аяга халуун ус ууна.
Үүний сацуу лууван, улаан манжин, өргөст хэмхний бодь шүүс бүхий 1,5 л коктейлийг өдөр бүр ууна. Нэг удаа уухдаа 480г шүүс ууна. /Үүнд 300г луувангийн шүүс, 90г улаан манжингийн шүүс, 90г өргөст хэмхний шүүс багтана/.
2-3 өдрийн дараа 10-15 минут таталдаж өвдөнө. Долоо хоногийн дараа цэьвэрлэгээний хямрал болно. Энэ үед хүчтэй өвдөнө. Энэ нь шээсний болон цөсний сувагаар чулуу урсаж байгааг харуулж байгаа юм. Дараа нь өвдөлт намдаж шээсний чулуу шээстэй хамт элс хэлбэрээр гадагшлана. Харин цөсний чулуу бүдүүн гэдэсээр дамжин гадагшлана. /42/.

Улаан манжингийн жор: 800-1000г улаан манжинг цэвэрлэж угаагаад 5 л-ын саванд хийж 3л ус хийнэ. Зөөлөн гал дээр 5 цаг чанана. Сироп маягийн өтгөн ханд болно. Энэ хандыг юүлж улаан манжинг терк дээр үрж марльд хийж шахаж базаад өөр шилэн саванд бодь шүүсийг нь авна. Дараа нь эхний хандаа энэ бодь шүүстэй хольж өтгөн шүүс болгоно. /1л гаруй болно/ Үүнийгээ хөргөгчид хадгална. Уухынхаа өмнө шүүсийг бага зэрэг халаана. Өдөрт энэ хольц буюу сиропоос ¾ аягаар хэд хэдэн удаа ууна. Уухдаа хоолноос 30-40 минутын өмнө эсвэл хоол идснээс 1-2 цагийн дараа байвал зохимжтой. /42/.

***Чидун жимсний жор: Баруун хавирганы доор өвдөөд байвал элэгний орчим газар халуун жин тавьж ½ аяга чидун жимсний тос ууна. /42/.

***Дараах бүрэн эмчилгээг жилийн дараа хийвэл төгс эдгэрнэ. Үүнд:
– Хоолноос 30-40 минутын өмнө чидун жимсний тос ууна. Гэхдээ ½ ц.х.-аас эхлээд аажмаар нэмэгдүүлсээр нэг бүтэн ц.х. болгоно. Бүрэн эмчилгээ 14-21 хоног. /42/.
– Цөс чулуужих өвчинд шээсээ /урина/ өдөрт 50-100г-ыг хоолны өмнө нэгмөсөн балгаж ууна. Үүний сацуу чанасан шээсээрээ клизм тавина. /42/
– Нэг удаа уухдаа 1 х.х. зөгийн балыг 1 аяга бүлээн усанд хийж зөөлөн балгаж өдөрт хоолноос өмнө 3 удаа ууна. Жилд намар, хаварт 2 удаа 1,5-2 сараар ууна. Нэг удаагийн бүрэн эмчилгээ 1,5-2 сар байна. /42/.

Дараах ургамлыг ууж болно. Үүнд:
Лууны сарвууны цэцэг, навч /Vervain Flowers and Leaf
Листья и цветы вербены лекарственной Verbena officinalis/
Нарсны шилмүүс, боргоцой

Хөх удвалын цэцэг, навч, үр /Columbine aeroparts Наземная часть водосбора сибирского Aquilegia sibirica Lam./

Сибирь тошлог /шар мод/-ны навч, холтос
Усан үзмийн тос

Нохойн хошууны үр жимсийг цөсний замын чулуу /cholelithiasis буюу холелитиаз/ үед зохимжгүй аж. ФитоФарм ОХУ

Лошго буюу сүений цэцэг, навч

Арзаахайн үндэс

Толбот арзаахайны үр (Milk Thistle or Holy thistle Seeds, Плоды расторопши пятнистой /остро-пестро, “панация”, Silybum marianum)

Ямган бэриш /улаан бурз, алтан агийн навч, цэцэг, Thoroughwax, Володушка золотая, Herba Bupleuri aurei)

Нугын шивэл (хөдөөний шивлээний найлзуур, Horse Tail, Хвощ болотный, Equisetum arvense)

Хушны шилмүүсийг буцалсан хүйтэн усанд хйиж 3 цаг иш. Өт ¼-1/3 аягаар хоолноос өмнө буюу дараа 3-4 удаа ууна. 1ус-1 сар. Завсарлага: 14х. Нийтдээ 3 сар. ХЗ ХА /т-1285/

Хусны навч жаахан хужиртай ууна 1ус-28х. Завсарлага: 7х. Чулуу нь 6 мм байсан аж. З жил уусан. Жаахан элс байсан. Дахиад уусан. Цөсний хүүдий цэвэр болсон байсан. Хз ха /зож-1289/

Чулуу хайлуулах, хорт хавдар, уураг тархины үйл ажиллагааг сайжруулахад 1 үзэмэнд 1 хар перец хийж өдөрт 1 хосыг сайтар зажилж иднэ. 15 хос болтол өсгөнө. Дараа 1 хос болтол буруулна. 1ус-20х. /т-1290/

Ягаан туурмын навч /Radish Leaves, Ботва редьки огородной, Raphanus sativus)

Арцны буурцаг (Juniper Berry ягоды можжевельника, Juniperus communis)

Шид модны самрын идээ (ойн самар, фундукийн самрын идээ) /Hazelnut/ лесной орех, орешник, фундук, лещина
(Corylus avellana)

Цөсний ба бөөрний чулуу уусгахад 250 г шар будааг 1 л бх усанд хийж 1 хоног иш. өдрийн турш цай шиг ууна. Дахиад дээр нь ус 5-6 удаа хйигээд ууж болно. Квасны амтыг санагдуулна. ХЗ ХА /апт-1256/

Артишок (гэрийн заруулын навч, баг цэцгийн ханд, зөгийн балтай шүү: Cynara scolymus)

Хушны коктейль (Pinus sibirica (Rupr. 100 ml 2500-)

Гүзээлзгэнэ навч (Fragaria vesca 10 г 300-)

Хясаа мөөг /вешенки/ (Pleurolus oslreatus 10г 700-)

Шинэсний цомог (Bobus Seeds® Brand Caffeine Free Recipe) (Body and Liver Cleansing Natural Formula 35г 1000-)

Цөсний чулуунд элсний мөнхцэцэг, хоолны дэглэм, даливс /лопух/, багв. Үндэс, зоосонцэцгийн ф бна, цөс өтгөрсөн үед хийх дасгал: хэвтэж байгаад 2 хөлөө гараараа тэвэрч эрүүндээ хүртэл 10 удаа татна. Энэхүү дасгалыг дараа нь 2 хөлөөрөө ээлжлэн тус тусд нь мөн 10 удаа татна. Дараа нь босч зогсож байгаад мөн 10 удаа хийнэ. Энэ дасгал нь цөс сувагаараа хэвийн явж өнгөрөхөд тусална. ХЗ ХА /ааб-1122/

Шувуун тарна /бүднээн сүүл/ (Polygonum aviculare L. 15г 700₮)

Зажилуургана /хурц салбант зажилуургана/

Өглөө оройдоо клизм тавьж гэдэсээ цэвэрлэнэ, 3 өдөр жимсний шүүс л ууна, өргөст хэмхний шүүс, алимны шүүс ууна, тэдгээрийг жимс шахагчаар гаргана, энэ ажилбар нь өвдөлтгүй бөгөөд ашигтай, цөсөнд 3х4, бөөрөнд 4х9 хэмжээний жижиг чулуу байсан. Бүгд гарсан. ХА /бр-899/

Багваахайн формула

Баавгайн идээний цомог

Ногоон гоньд /таримал гоньд/-ны үр

Болзошгүй учир шалтгаанууд, эрсдэлт хүчин зүйлс

Үндсэн зовуурь, шинж тэмдэг (болзошгүй хожмын үеийн)

Зохимжтой ба зохимжгүй эмийн үйлдэл

Зохимжтой ба зохимжгүй ургамлын бүтээгдэхүүн

Тэмдэглэгээний утга

  • Ийм тэмдэг нь эмчилгээний өндөр үр дүнтэй бөгөөд эрдэм шинжилгээний туршилт, судалгаагаар нотлогдсон болохыг илэрхийлнэ.
  • Ийм тэмдэг нь хүний биед сайн нөлөөтэй гэдэг нь судалгаагаар нотлогдсон. Гэхдээ бүхэл ургамлын хувьд авч үзвэл 3 одтой бүтээгдэхүүнийг арай гүйцэхгүй аж.
  • Ийм тэмдэг нь эмчилгээ, шим тэжээлийн эерэг үр дүнтэй болохыг илэрхийлнэ. Голдуу ардын уламжлалт практикт олон зуун жилийн турш өргөн хэрэглэгддэг туршлагатай. Туршилтын амьтан дээр судлагдаж сайн нь тогтоогдсон. Өчигдрийн ардын эмчилгээнд хэрэглэдэг байсан эмийн ургамал өнөөдөр шинжлэх ухаанаар нотлогдсон эмчилгээ болдог гэдгийг санаандаа авбал зохино.
  • Ийм тэмдэг нь гаж нөлөө буюу зохимжгүй заалтыг илэрхийлнэ.
TSusnii chuluu - Undsen shinj temdeg: Zurhen deer udaan buguud yag neg tsegt uvdunu. Amand galuun amt amtagdana. Buuljis tsutgana. Gedes duurne. Gedes guilgeh buyuu utgun hatna. “Zuunii uvchin”-d tootsogddog. /A-692/ SHashliik, huleen avaltiin daraa uvdunu, tsusunduu chuluutai bol tsusuuruu buuljinu. HA /a-1060/ CHuluugaa hailuulah, dahin tsusnii chuluu uusgehgui baihiin tuld hool huns mash chuhal. http://gastronika.ru/school_of_patients/kalkuleznyy_kholetsistit_lechenie_i_diety/ Daraah hool hunsiig hereglehgui baival zohino. Uund: arhi, tureg shosh, toslog ihtei suun buteegdehuun, laazalsan huns, muug, shine talh yalanguyaa haluunaaraa baigaa talh, sharsan, huursan hool, uuh tostoi mah, zagas, turs, darshilsan hool, kofye, shokolad, utgun tsai. http://www.polismed.com/articles-zhelchnokamennaja-bolezn-01.html TSus chuluujih uvchnuus sergiileh, emchleh hutulbur: 1. Udur bur oir oirhon baga baga hool id /4-6 udaa/. 2. Biyeiin tamiriin dasgal hii. 3. Usand sel. 4. Oroi bolgon salhind yavgan yav. 5. Jims, hunsnii nogoo, ur taria, hiveg ideed baival ene uvchnuus sergiilne. 6. Hurgan gua /kabachki/ esvel huluutai hool id. CHanasan ulaan manjin, darshilsan erdeneshishtei salat hiij id. 7. Uuh tostoi hool, utsan hool huns, hiam buu id. 8. Amitnii garaltai uuh tosiig urgamliin tosoor orluul. Ene hutulburiig 2-3 jiliin daraa davtan hiine. *** Sauna, vannd bainga orj bai. TSusnii chuluu hailuulah SHvyed jor: Ene ni Alima Nyessyenii usan shul /bulion/-nii tuslamjtaigaar tsusnii chuluu hailuulah arga yum. TSeverlej halislaagui 1kg tumsiig nimgen hercheed 1 songino nemne. Deer ni 5-6sh luuvan, hagas atga yanshui, mun hemjeenii tsoohor mailziig 3l usand hiij baga galaar 1 tsag chanana. Belen bolson shuliig shuuj udurt 2-3 l-iig 7 udriin tursh uuna. Uunii satsuu zusem alimtai sarmisiig udurt 2-3 udaa idne. Neg udaa idehdee 8-10 hums sarmis, herchim alim baih yum. Ugluu bur klizm tavina. Doloo honogiin daraa tsusnii chuluu hailsan baina. /29/ Tumsnii jor: 1 kg tomoohon tumsiig ugaaj nudiig ni ogtolj hayaad 6 l usand halistai ni buhleer ni hiij zuulun gal deer 4 tsag chanana. Baga zereg davs hiij amtlaad shunjin bailgana. Ugluu bulingariig ni hudulgulguigeer shilen savand handiig ni yuulj taglana. Ene hand oiroltsoogoor 3 l bolno. Nuhashiig ni hayana. Ingeed tumsnii handiig hurgugchid hadgalna. Uuhiinhaa umnu tumsnii handiig baga zereg halaana. Udurt hoolnoos 30-40 minutiin umnu 2 h.h.-aar 3 udaa uuna. Buren emchilgee 40 honog. Gashilsan handiig uuj bolohgui. SHineer beltgeh heregtei. Enehuu tumsnii hand ni tsusnii chuluug hailuulj gadagshluulahaas gadna elegiig emchilj, havan huuhud tusalna. /42/ Hunsnii nogoonii jor: YUunii umnu hed heden udaa klizm tavij hodood gedesnii zamiig tseverlene. Udur bur 1 nimbegnii shuusiig 1 ayaga usand hiij, 10-12 ayaga haluun us uuna. Uunii satsuu luuvan, ulaan manjin, urgust hemhnii bodi shuus buhii 1,5 l koktyeiliig udur bur uuna. Neg udaa uuhdaa 480g shuus uuna. /Uund 300g luuvangiin shuus, 90g ulaan manjingiin shuus, 90g urgust hemhnii shuus bagtana/. 2-3 udriin daraa 10-15 minut tataldaj uvdunu. Doloo honogiin daraa tseiverlegeenii hyamral bolno. Ene uyed huchtei uvdunu. Ene ni sheesnii bolon tsusnii suvagaar chuluu ursaj baigaag haruulj baigaa yum. Daraa ni uvdult namdaj sheesnii chuluu sheestei hamt els helbereer gadagshlana. Harin tsusnii chuluu buduun gedeseer damjin gadagshlana. /42/. Ulaan manjingiin jor: 800-1000g ulaan manjing tseverlej ugaagaad 5 l-iin savand hiij 3l us hiine. Zuulun gal deer 5 tsag chanana. Sirop mayagiin utgun hand bolno. Ene handiig yuulj ulaan manjing tyerk deer urj marlid hiij shahaj bazaad uur shilen savand bodi shuusiig ni avna. Daraa ni ehnii handaa ene bodi shuustei holij utgun shuus bolgono. /1l garui bolno/ Uuniigee hurgugchid hadgalna. Uuhiinhaa umnu shuusiig baga zereg halaana. Udurt ene holits buyuu siropoos ¾ ayagaar hed heden udaa uuna. Uuhdaa hoolnoos 30-40 minutiin umnu esvel hool idsnees 1-2 tsagiin daraa baival zohimjtoi. /42/. ***CHidun jimsnii jor: Baruun havirganii door uvduud baival elegnii orchim gazar haluun jin tavij ½ ayaga chidun jimsnii tos uuna. /42/. ***Daraah buren emchilgeeg jiliin daraa hiivel tugs edgerne. Uund: – Hoolnoos 30-40 minutiin umnu chidun jimsnii tos uuna. Gehdee ½ ts.h.-aas ehleed aajmaar nemegduulseer neg buten ts.h. bolgono. Buren emchilgee 14-21 honog. /42/. – TSus chuluujih uvchind sheesee /urina/ udurt 50-100g-iig hoolnii umnu negmusun balgaj uuna. Uunii satsuu chanasan sheeseeree klizm tavina. /42/ – Neg udaa uuhdaa 1 h.h. zugiin baliig 1 ayaga buleen usand hiij zuulun balgaj udurt hoolnoos umnu 3 udaa uuna. Jild namar, havart 2 udaa 1,5-2 saraar uuna. Neg udaagiin buren emchilgee 1,5-2 sar baina. /42/. Daraah urgamliig uuj bolno. Uund: Luunii sarvuunii tsetseg, navch /Vervain Flowers and Leaf Listiya i tsvyetii vyerbyenii lyekarstvyennoi Verbena officinalis/ Narsnii shilmuus, borgotsoi Huh udvaliin tsetseg, navch, ur /Columbine aeroparts Nazyemnaya chasti vodosbora sibirskogo Aquilegia sibirica Lam./ Sibiri toshlog /shar mod/-nii navch, holtos Usan uzmiin tos Nohoin hoshuunii ur jimsiig tsusnii zamiin chuluu /cholelithiasis buyuu holyelitiaz/ uyed zohimjgui aj. FitoFarm OHU Loshgo buyuu suyenii tsetseg, navch Arzaahain undes Tolbot arzaahainii ur (Milk Thistle or Holy thistle Seeds, Plodii rastoropshi pyatnistoi /ostro-pyestro, “panatsiya”, Silybum marianum) YAmgan berish /ulaan burz, altan agiin navch, tsetseg, Thoroughwax, Volodushka zolotaya, Herba Bupleuri aurei) Nugiin shivel (huduunii shivleenii nailzuur, Horse Tail, Hvoshch bolotniii, Equisetum arvense) Hushnii shilmuusiig butsalsan huiten usand hiij 3 tsag ish. Ut ¼-1/3 ayagaar hoolnoos umnu buyuu daraa 3-4 udaa uuna. 1us-1 sar. Zavsarlaga: 14h. Niitdee 3 sar. HZ HA /t-1285/ Husnii navch jaahan hujirtai uuna 1us-28h. Zavsarlaga: 7h. CHuluu ni 6 mm baisan aj. Z jil uusan. Jaahan els baisan. Dahiad uusan. TSusnii huudii tsever bolson baisan. Hz ha /zoj-1289/ CHuluu hailuulah, hort havdar, uurag tarhinii uil ajillagaag saijruulahad 1 uzemend 1 har pyeryets hiij udurt 1 hosiig saitar zajilj idne. 15 hos boltol usgunu. Daraa 1 hos boltol buruulna. 1us-20h. /t-1290/ YAgaan tuurmiin navch /Radish Leaves, Botva ryediki ogorodnoi, Raphanus sativus) Artsnii buurtsag (Juniper Berry yagodii mojjyevyelinika, Juniperus communis) SHid modnii samriin idee (oin samar, fundukiin samriin idee) /Hazelnut/ lyesnoi oryeh, oryeshnik, funduk, lyeshchina (Corylus avellana) TSusnii ba buurnii chuluu uusgahad 250 g shar budaag 1 l bh usand hiij 1 honog ish. udriin tursh tsai shig uuna. Dahiad deer ni us 5-6 udaa hiigeed uuj bolno. Kvasnii amtiig sanagduulna. HZ HA /apt-1256/ Artishok (geriin zaruuliin navch, bag tsetsgiin hand, zugiin baltai shuu: Cynara scolymus) Hushnii koktyeili (Pinus sibirica (Rupr. 100 ml 2500-) Guzeelzgene navch (Fragaria vesca 10 g 300-) Hyasaa muug /vyeshyenki/ (Pleurolus oslreatus 10g 700-) SHinesnii tsomog (Bobus Seeds® Brand Caffeine Free Recipe) (Body and Liver Cleansing Natural Formula 35g 1000-) TSusnii chuluund elsnii munhtsetseg, hoolnii deglem, dalivs /lopuh/, bagv. Undes, zoosontsetsgiin f bna, tsus utgursun uyed hiih dasgal: hevtej baigaad 2 huluu garaaraa teverch eruundee hurtel 10 udaa tatna. Enehuu dasgaliig daraa ni 2 huluuruu eeljlen tus tusd ni mun 10 udaa tatna. Daraa ni bosch zogsoj baigaad mun 10 udaa hiine. Ene dasgal ni tsus suvagaaraa heviin yavj unguruhud tusalna. HZ HA /aab-1122/ SHuvuun tarna /budneen suul/ (Polygonum aviculare L. 15g 700₮) Zajiluurgana /hurts salbant zajiluurgana/ Ugluu oroidoo klizm tavij gedesee tseverlene, 3 udur jimsnii shuus l uuna, urgust hemhnii shuus, alimnii shuus uuna, tedgeeriig jims shahagchaar gargana, ene ajilbar ni uvdultgui buguud ashigtai, tsusund 3h4, buurund 4h9 hemjeenii jijig chuluu baisan. Bugd garsan. HA /br-899/ Bagvaahain formula Baavgain ideenii tsomog Nogoon gonid /tarimal gonid/-nii ur - Bambai bulchirhainii daavriin dutagdal (BBDD) - Biyeiin shingeniig shultjuuleh (huchillegiig saarmagjuulah u.h. huchilleg ihdeh emgeg) - TSusnii hana zuzaarsan - Am gashuun orgih - Bodisiin soliltsoonii hamshinj - Buuljih - Noir bulchirhainii arhag urevsel - Havagnah - Hoolnii shingets muudah - Elegnii hatuural - Eleg tsevershuuleh (eleg bohirdson) - Agil muug - Altantovchiin tsomog - Anar jimsnii tsomog - Artishok - Artishokiin tsomog - Bagvaahai - Bagvaahainii isgesen handmal - Baragshun - Batrashiin tsomog - Bugiin tsagaan - Burgasnii tsomog - Berish (yamgan berish, ulaan burz, altan agiin navch, tsetseg) - Berishiin tsomog - Gazriin liir (bultsuut tsetseg: gdh, bultsuu) - Galuun tavgiin tsomog - Gandbadraanii isgesen handmal - Gishiin tsomog - Guramsan ajig - Guzeelzgeniin tsomog - Guzeelzgene - Zadiin tsomog - Zadi - Zurugtsetsgiin tsomog - Zerleg hahuuna - Idree - Isgesen alimnii shuus - Ih dalivs - Ih shuudergene - Kardamonii ur - Lavandir - Luunii sarvuu (Tashuur uvs) - Maalingiin ur, tos - Monos (moil) - Nariin navchit honholdoi - Narimiin tsomog - Nars (shilmuus) - Narsnii borgotsoi - Narsnii toosontsortoi nahia, shilmuus - Nimbeg (nimbegnii halis) - Nohoin hoshuu - Nugiin shivel - Olslig halgai - Urul - Sarmisnii isgesen beldmel - Sibiri toshlog barbaris - Siimhii altantsegtsuuhei - Tarimal gonid - Tolbot arzaahai - Tolgodiin budargana - Tulluur tarna - Ulaan tes - Urt navchit gandbadraa - Usan uzmiin yasnii tos - Uhriin nudnii navch, ur jims - Har ners - Honin arts - Huh udval - Huluunii ur, uriin tos - Humsantsetseg - Husnii nahia, navch, holtos - Husnii ongol muug (chaga) - Hush - Hushnii koktyeili - Hyasaa muug - TSagaan gaa - TSagaan gaanii tsomog - TSahildag - SHar budaa - SHid modnii samriin idee (oin samar, fundukiin samriin idee) - SHinesnii tsomog - SHuvuun tarna - SHuhert uvuljuur - Evert serteg - Egel loshgo (suyenii tsetseg, navch) - Erdeneshishiin ur, sahal - Erdeneshishiin tsomog - YAnshuinii tsomog - YAshilduu chatsargana - Zuu tuunuuriin emchilgee - CHiherleg intoor - Probiotik buteegdehuun - Saravgar tuulain tagnai - Brazil samar - K amindemiin dutagdal - Erendiin tos - Zuun nast (zuunnast) - Tums